Tùy Bút - Niệm Khúc Riêng Tặng Mẹ
(Kính dâng hương linh Mẹ)
Tứ Diễm

Mới đó mà đã cuối tháng Tư rồi, lại sắp đến ngày lễ của Mẹ.  Tim tôi chợt buốt nhói mỗi khi thoáng nhìn thấy những tờ quảng cáo các món quà riêng tặng cho mẹ.  Đã hơn ba năm nay, kể từ khi Mẹ đã vĩnh viễn lìa xa chúng tôi, tôi đâu còn cơ hội đi dạo loanh quanh chọn lựa từng gói quà nhỏ nhắn xinh xắn để trao tặng Mẹ nữa.  Còn chăng chỉ là những kỷ niệm vẫn trân trọng cất giữ trong ký ức của riêng tôi...

Còn nhớ hồi nhỏ khi cô ra đề luận tả về mẹ, cả lớp hí hửng thi nhau ghi ghi xóa xóa.  Cuối cùng dường như các bà mẹ đều từ một khuôn đúc mà ra.  Người nào cũng da trắng như tuyết, tóc xõa dài đen nhánh như một dòng suối huyền, mắt bồ câu, môi trái tim đỏ mọng, mũi dọc dừa, cằm chẻ, tay búp măng, ...  Nói chung những gì đẹp nhất đều được ưu ái dành cho riêng mẹ của mình.  Phải chăng trong mắt mỗi đứa con, mẹ luôn đẹp nhất, dịu dàng nhất, ngọt ngào nhất.  Có lẽ hình ảnh mẹ đã thấm sâu vào lòng ngay từ khi mới chào đời, từ thuở còn nằm nôi.  Mẹ là một sáng tạo tuyệt vời của hóa công, là hạnh phúc trời ban riêng cho mỗi người. 

Ấy thế mà không hiểu sao hình ảnh mẹ trong hầu hết những sáng tác thường là mẹ già tóc bạc lưng còng, da nhăn nheo trổ đồi mồi hay là móm mém với khăn rằn vắt vai, áo bà ba bạc màu.  Tại sao không ai tả mẹ đẹp, mẹ trẻ nhỉ.  Bộ cứ làm mẹ thì phải già, phải da nhăn hay phải móm xọm hay sao chứ.  Hình ảnh người mẹ chẳng lẽ bị bắt buộc gắn liền theo một khuôn mẫu ngầm quy ước như thế mãi mãi? 

Tôi còn nhớ có lần dằn không được nỗi ấm ức đã đem điều này ra hỏi Mẹ, Mẹ chỉ cười xòa rồi bảo: "Vậy con viết cho mẹ xem thử".  Ơ, ghét Mẹ ghê nơi, biết tôi vốn dốt văn mà Mẹ lại còn cứ trêu mãi.  Tôi phụng phịu dụi đầu vào tóc Mẹ làm nũng.  Mẹ vừa  bật cười thật giòn khi thấy tôi già đầu mà còn như con nít, vừa vuốt tóc tôi như để dỗ dành.  Tôi áp má vào vai Mẹ rồi lặng ngắm nhìn khuôn mặt rạng rỡ của người. 

Ừ nhỉ, dù không có sống mũi dọc dừa, không có môi trái tim, không có cặp mắt bồ câu, không có suối tóc dài óng ả, Mẹ vẫn đẹp vô cùng với khuôn mặt thanh tú, miệng cười thật tươi cùng đôi mắt sáng biết cười.  Giờ đây tuổi đã cao, da Mẹ vẫn căng mịn ửng hồng không cần thoa phấn.  Ánh mắt Mẹ vẫn tinh anh, dáng đi vẫn dịu dàng uyển chuyển, tiếng nói vẫn trong trẻo trẻ trung.  Bất cứ ai gặp Mẹ dù chỉ một lần cũng đều khó quên, đã tiếp chuyện cùng Mẹ rồi thì y như rằng sẽ tìm cách để được tâm sự với Mẹ nhiều hơn nữa.  Sao Mẹ lớn tuổi rồi mà vẫn đẹp vẫn duyên dáng đến thế nhỉ.  Ngày xưa còn trẻ, ắt ẳn nhiều người đã đánh rơi trái tim, mất ăn mất ngủ vì tương tư Mẹ. 

Người ta thường bảo nhan sắc và trí tuệ ít khi sánh đôi cùng nhau.  Tuy nhiên mẹ tôi lại là một ngoại lệ.  Trót sinh vào thời loạn lạc, nhà đông em nên Mẹ không được tiếp tục học lên cao như bầy con của Mẹ sau này.  Nhưng với lòng cầu tiến cùng trí tuệ trời ban, dù luôn bận rộn việc gia đình, Mẹ vẫn âm thầm tự học hỏi.  Nhiều lúc tôi phải phục lăn vì trí thông minh, khả năng ứng đối cùng vốn kiến thức và nhất là tài tính nhẩm của mẹ.  Trời lại dành cho Mẹ rất nhiều tài hoa.  Mẹ buôn bán, giao thiệp đã giỏi mà quán xuyến việc nhà cũng thật tài.  Ở nhà Mẹ nấu ăn, làm bánh, may đan như một bà nội trợ giỏi giang đảm đang.  Ra ngoài xã hội, Mẹ là người phụ nữ tài ba xông xáo tháo vát được nhiều người nể phục.  Mẹ như một bà tiên với chiếc đũa thần.  Mọi việc dù khó khăn trở ngại tới đâu, vào tay Mẹ đều có cách giải quyết êm đẹp.  Cũng vì thế, sau này vô hình chung mẹ tôi đã trở thành người cố vấn hạnh phúc, chuyên gỡ rối tơ lòng cho các bạn bè, người quen của Mẹ, thậm chí cho cả bạn bè của đám con nữa.  Bọn bạn tôi gặp Mẹ một lần là... mê tít, cứ lân la đến nhà để tỉ tê tâm sự cùng Mẹ.  Tụi hắn cứ bảo tôi hạnh phúc khi có người mẹ tuyệt vời như  vậy.  Quả thật, tôi luôn thấy mình may mắn khi được làm con của Mẹ; tuy thỉnh thoảng tôi chợt thầm tiếc giá trời chịu chia bớt một chút xíu sự tài giỏi cùng sắc đẹp của Mẹ cho tôi nhỉ. 

Những ngày tháng sau 75, vận nước nổi trôi, mọi người quay cuồng theo sự biến đổi của xã hội.  Bố buộc phải đi cải tạo.  Mẹ một mình đảm đương mọi chuyện thay Bố, nuôi nấng chăm sóc Bà cùng anh em chúng tôi.  Chưa kể những  nỗi nhọc nhằn vất vả trong mỗi chuyến đi thăm và tiếp tế lương thực cho Bố nữa.  Nhiều khi hồi tưởng lại những ngày tháng thuở ấy, tôi vẫn không hiểu sao Mẹ có đủ nghị lực cùng tài năng để gánh trách nhiệm nặng như  thế.  Nếu thử là tôi, eo ơi, chỉ tưởng tượng ra thôi mà cũng đã muốn ngất rồi. 

Vận mệnh run rủi, khi gia đình định cư nơi xứ người, Mẹ đã sát vai cùng Bố cương quyết chịu vất vả cực nhọc để cho bầy con được tiếp tục đi học.  Ngay cả khi Bố đã mất, Mẹ vẫn không để chúng tôi vì sinh kế mà bỏ dở việc học.  Sau khi chúng tôi lần lượt tốt nghiệp và đi làm, Mẹ không cần nhọc nhằn về chuyện mưu sinh nhưng vẫn luôn tay vun vén, chăm sóc cho bầy con.  Tình thương của Mẹ gói tròn vào mỗi món ăn nấu theo sở thích từng đứa, trong những cái áo len mẹ đan, trong các câu hỏi han an ủi, qua ánh mắt nụ cười, những buổi thức khuya dậy sớm săn sóc khi chúng tôi ngã bịnh.  Kể làm sao cho hết được những gì Mẹ đã ban cho chúng tôi từ bấy lâu nay.  Mỗi khi gặp chuyện bất như ý, chỉ cần nghe tiếng Mẹ hỏi han, được nhìn nụ cười của Mẹ, được áp má vào người Mẹ, tự nhiên lòng tôi thấy thanh thản nhẹ nhàng, mọi nỗi buồn phiền như vơi hẳn đi.  Ôi, hạnh phúc vô cùng cho những ai đang còn mẹ.

Tôi còn nhớ Mẹ rất thích làm vườn.  Sáng sớm tinh sương khi tôi còn lười biếng cuộn mình trong chăn đã nghe tiếng động ngoài vườn vọng lại.  Tan sở về vẫn thấy Mẹ lui cui lo chăm bón cho các luống hoa, vừa làm Mẹ vừa hát khe khẽ.  Tôi vẫn đùa bảo Mẹ có dòng máu nghệ sĩ trong người. 

Hồi còn trẻ, Mẹ thích vẽ thích đàn nhưng không được tự do học như ước nguyện.  Giờ không còn ai cấm cản, Mẹ toàn quyền thả dòng suy nghĩ trên những trang giấy, trang trải tâm tư theo từng dòng từng chữ.  Và rồi những đoản khúc hay truyện ngắn của Mẹ cứ tiếp nối nhau lần lượt đăng trên các báo rải rác ở khắp Bắc Mỹ.  Nhiều lúc tôi cứ phục lăn khi thấy Mẹ hầu như không biết mệt mỏi, ngoài việc nội trợ trong nhà, chăm sóc vườn tược, Mẹ lại còn hoạt động rất tích cực cùng nhiều hội đoàn, viết văn rồi lại còn làm báo cho các hội nữa chứ.  Mà thuở đó, những loại máy vi tính (personal computer) cùng nhu liệu (software) còn chưa được phổ biến như hiện tại, số người dùng máy còn chưa nhiều.  Dù ở lứa tuổi ngoài 60, Mẹ vẫn luôn chịu khó học hỏi để biết cách dùng máy vi tính cùng những loại nhu liệu  khác nhau để tự mình gửi điện thư (email) liên lạc các nơi cũng như để trình bày từng trang báo khi chúng tôi bận rộn không có thời gian phụ giúp.  Thế đó, không có gì làm khó được Mẹ cả.  Chẳng phải "mẹ hát con khen" nhưng công bình mà nói Mẹ của tôi thật tuyệt vời quá đi thôi.  Mẹ giỏi giang đến nỗi, tôi tự thẹn với mình vì chẳng bằng một góc của Mẹ. 

Những chuỗi ngày hạnh phúc cứ vùn vụn trôi qua, tôi luôn ỷ y mình mãi mãi được kề bên gối Mẹ nên cứ vô tình không biết trân quý.  Nhưng rồi đột ngột Mẹ lâm trọng bệnh rồi lưỡi hái tử thần đã tàn nhẫn cướp mất người Mẹ yêu quý của tôi.  "Tình Mẹ bao la như biển Thái Bình dạt dào".  Ngày xưa tôi nghe nhưng chưa hiểu rõ tận cùng được ý nghĩa câu hát này, mãi cho đến khoảng thời gian Mẹ bệnh, tôi kề cận săn sóc Mẹ ngày đêm.  Chính vào lúc này tôi mới thấu hiểu được phần nào nỗi lòng cùng tình thương của Mẹ mỗi khi thức khuya dậy sớm săn sóc cho chúng tôi. 

Mẹ lo cho chúng tôi ròng rã suốt bấy nhiêu năm không quản ngại vất vả mệt nhọc.  Chua xót thay, tôi chỉ được tự tay chăm sóc cho Mẹ vài tuần ngắn ngủi.  Những lúc thấy Mẹ nhăn mặt vì mũi kim chích hơi mạnh tay của người y tá, tim tôi như thắt lại.  Mỗi ngày nhận thấy sức khỏe Mẹ thêm hao mòn vì cơn bệnh, lòng tôi buốt nhói.  Ôi tàn nhẫn thay, Mẹ của tôi vốn khỏe khoắn hoạt bát là thế, tốt bụng tài hoa hay sốt sắng giúp đỡ người nhưng lại không vượt qua được số mạng.  Tôi hận mình không có phép mầu để tiếp thêm sinh khí cho Mẹ, nhằm vượt qua được cơn bệnh hiểm nghèo.  Ngày xưa ắt hẳn lòng Mẹ còn đau xót hơn gấp bội phần mỗi khi chúng tôi ốm đau hay bị thương chỉ vì ham đùa ham phá.  Khi đó chúng tôi cứ hồn nhiên đâu thấu hiểu được nỗi lòng của Mẹ, chưa biết trân quý tình yêu Mẹ dành cho.   Thậm chí chỉ vì ngại bị bạn bè trêu chọc, đôi khi chúng tôi còn cảm thấy không thoải mái khi được Mẹ chăm sóc quá chu đáo.  Giờ đây, khi Mẹ đã vĩnh viễn xa rời, có tiếc nuối cũng đã quá muộn màng. 

Ngày xưa tôi nghe nhưng không thể hiểu rõ ý nghĩa của hai chữ "mồ côi".  Bây giờ khi đã thật sự nếm vị đắng cay của kẻ mồ côi, tôi bỗng dưng đâm ra sợ mỗi khi nghe ai vô tình nhắc đến hai chữ ấy.  Mỗi mùa Vu Lan, còn đâu những phút vui khi được gắn hoa hồng đỏ thắm nữa.  Giờ chỉ có đóa hồng trắng gài lên phía trái tim, chừng như một mũi gai vô hình lặng lẽ xoáy sâu vào nỗi đau trong trái tim tôi.  Đôi lúc nhìn cảnh gia đình người khác xum họp, bố mẹ quây quần cùng bầy con, tim tôi dường như lạc nhịp.  Phải chăng chỉ khi hạnh phúc đã vuột khỏi tầm tay, mình mới hiểu rõ được giá trị thật sự và mới biết trân quý?  Giá thời gian có thể quay ngược lại nhỉ; nhưng tiếc thay ao ước mãi mãi chẳng thể thành hiện thực.  Giờ đây vào ngày Mother's Day, tôi chỉ có thể thắp nén hương lòng thành kính trao tặng hương linh Mẹ với tất cả tình thương yêu quý trọng của tôi dành riêng cho Mẹ, người mẹ yêu quý tuyệt vời của riêng tôi. 

Bạn ơi, nếu bạn vẫn đang còn có Mẹ, hãy dành cho mẹ của bạn một ngày lễ thật đáng nhớ nha bạn.

Tứ Diễm